Kadıköy Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması, üst ölçeklerde Kadıköy ilçesi ve hinterlandının bütününe ilişkin alınacak ilkesel kararlar çerçevesinde, sınırları verilen yarışma alanının yakın çevresiyle ilişkilendirilerek yeniden planlanması amacıyla düzenlenmektedir. Yarışma sonucunda, alanın çevresel korumaya uygun ve çağdaş bir anlayışla tasarlanması için tüm potansiyellerinin değerlendirilerek mekânsal kalitesinin yükseltilmesi hedeflenmiştir.
Kadıköy İlçesi, metropolün Anadolu yakasında, sanat ve kültür ile güçlenen kimliği, işlevi ve konumu ile ön plana çıkmaktadır. Kadıköy Meydanı, morfolojik yapısı açısından İstanbul’un kent ile denizi buluşturan meydanlarından birisidir. Bu açıdan konumu sadece merkezi olmasıyla değil, Boğaz’ın Marmara’ya açıldığı noktada Tarihi Yarımada siluetini karşıdan gören etkileyici bir manzara sunması açısından ayrıca değer kazanmaktadır.
Yarışma alanı, Kurbağalıdere ve Moda Burnu ile Haydarpaşa ve Harem arasındaki kentsel yeşil alan sistemi içinde değerlendirilmesi gereken bir potansiyel taşımakta, ancak mevcut durumuyla içinde yer aldığı peyzaj bütününden koparılmış geniş ve tanımsız açık alanlar barındırmakta ve kentsel ısı adalarının oluşmasına neden olmaktadır. Buna ek olarak yarışma alanında anıtsal niteliğe sahip ağaçlar bulunmasına karşın mevcut yeşil doku bu zenginliği yansıtmamaktadır. Bu durum, farklı canlı türleri için de uygun yaşam alanların azalmasıyla sonuçlanmaktadır. Yarışma alanının hem parçası olduğu ekosistemin hem de kendi içindeki farklı karakter alanlarının sahip olduğu potansiyellerin, giderek önemini daha çok hissettiren iklim krizine karşı dirençli (resilient) bir Kadıköy’ün geliştirilebilmesi açısından ele alınması gerekmektedir.
Kadıköy Meydanı, Anadolu Yakasının önemli bir ulaşım merkezini oluşturmaktadır. Günümüzde otobüs, minibüs, dolmuş, tramvay, metro, Marmaray ile vapur, motor ve deniz otobüsü seferlerini buluşturan bir aktarma istasyonu olma işlevini taşımakta, aynı zamanda Anadolu Yakasının karayolu ulaşım altyapısında önemli omurgaları oluşturan anayollar da alana bağlanmaktadır.
Meydan, Kadıköy Tarihi Çarşısı ve Yeldeğirmeni (Rasimpaşa), Bahariye, Moda gibi kendine has kimliği olan ve yoğun kullanılan ticaret, kültür, eğitim ve konut bölgelerine dağılan yayaların geçiş alanını da oluşturmaktadır. Bu kesimler içinde yayalaştırılmış ya da yayalar tarafından yoğun kullanılan kamusal mekânlar bulunmaktadır. Dolayısıyla, yaya hareketlerinin kolaylaştırılması sadece yarışma alanı içinde değil, bu odaklara erişim açısından da ele alınmalıdır.
Kadıköy Meydanı, önemli kamusal işlevlere de ev sahipliği yapmaktadır. İBB Şehir Tiyatroları Haldun Taner Sahnesi, İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı, eski şehremaneti binasındaki Tarih Edebiyat Sanat Kütüphanesi (TESAK) kamusal işlevlerden bazılarıdır. Bu açıdan İstanbul’un işlev çeşitliliği açısından en zengin meydanlarından birisi olduğu söylenebilir. Kadıköy İlçesinin geçmişten gelen kimliği ile son dönemde geçirdiği değişimler, Kadıköy’ü sadece ticaret, eğitim, ulaşım açısından değil, özellikle tiyatroların yoğunlaştığı kültürel, sanatsal ve rekreatif işlevler açısından da önemli bir merkez haline getirmektedir.
Böylece Kadıköy’ün çekiciliği ve ulaşım işlevi Meydan’ın yoğun kullanılmasını sağlarken, meydanların en önemli işlevi olan kamusallığını da yükseltmektedir. Kamusallık, görünür ve duyulur olmakla ortaya çıkar. Bu açıdan çok işlevli yoğunluk, farklı kesimleri bir araya getirerek görünürlüğü, duyulurluğu yükseltir, kamusallığı güçlendirir, mekân kullanıcılarını çeşitlendirir ve böylece toplumsal çelişkileri de su yüzüne çıkartarak bu çelişkilerin aşılmasına zemin oluşturur. Çeşitlenen kullanıcılarla birlikte mekânın sabit işlevlerine yenileri eklenir: çiçekçiler, seyyar satıcılar, imza toplayanlar, seçim çalışması yapanlar, anketörler, kentliye uzatılan mikrofonlar, bu çeşitliliğin ve kamusallığın bazı izdüşümleri olarak karşımıza çıkar. Böylece günün, haftanın ve yılın farklı dönemlerinde, farklı kamusallık örüntülerinin meydanın çeşitli kullanımları ile birlikte örüldüğü söylenebilir. Alanın işlevleri ve kullanım çeşitliliği düşünüldüğünde hem farklı hem de dezavantajlı kesimleri kapsayıcı olması beklenmektedir.
Genel olarak Kadıköy’ün; özellikle sit alanlarının ve bugün antik limanının bir kısmını da kapsayan arkeolojik kazı alanını da içeren Haydarpaşa bölgesinin güçlü bir kimliği olduğu söylenebilir. Ancak Meydan’ın bütüncül bir kimliğinin olduğu söylenemez. Meydan’ın kendi içinde farklı yoğunlukta kullanılan, farklı algılanan kesimleri olsa da yer yer kaotik ve okunaksız bir yapı sunmaktadır. Dolgu alanı olması, yaya akışını kesen ve merkezle bütünleşmeyi önleyen geniş caddeler, belirli bir koda uymayan bir yapılaşma biçimi, Kadıköy Meydanı’nın çağdaş yaklaşımlarla yeniden ele alınmasını gerektirmektedir.
Yarışma alanı sınırları katı bir proje alanı tarif etmek için belirlenmemiş; sadece tasarım sürecinde daha çok odaklanılması beklenen bölgeye işaret etmek üzere çizilmiştir. Bu sınırların, alanda var olan yeni veya eski yapıların kent meydanı ile geleceğe yönelik kuracağı ilişkiler göz önüne alınarak, projelerine katkı sağlayacak yönde yarışmacılar tarafından değerlendirilmesi mümkündür. İSKİ, TCDD gibi belirli kurumlara ait alanlar, tasarım önerileriyle ilişkilendirilebilir. Söz konusu bölgelerde yer alan uygun açık alanların kamusal kullanımının sağlanmasına ve kentle bütünleşik bir karakter kazandırılmasına yönelik öneriler geliştirilebilir.
Bunlara ek olarak, yarışma alanı içerisinde mevcut durumda müdahale imkânı bulunmayan veya sınırlı müdahale edilebilecek olan kamuya ait yapılar ve alanlar (Et ve Balık Kurumu Binası, Kıyı Emniyeti Kılavuz İstasyonu, Nazım İmar Planı’na göre İbadet Alanı olarak tanımlı halihazırda otopark olarak kullanılan parsel, Rıhtım bölgesinde yer alan otobüs peronları, vb.) yer almaktadır. Ancak söz konusu alanlar jüri tarafından zaman içerisinde ortak yarar temelinde kurumlar arası görüşmeler neticesinde gerekli müdahalelerin yapılabileceği varsayılan bölgeler olarak değerlendirilmiştir. Dolayısıyla bu alanlar yarışma alanı kapsamı dışında bırakılmamış veya mevcut fiili durumun kabul edilerek korunması şeklinde şartnamede katı bir şekilde tanımlanmamıştır. Yarışmacılardan bu alanlar ile birlikte bütünsel bir yaklaşım çerçevesinde önerilerini geliştirmeleri ve sözü edilen alanların koşullarını gözeterek tasarımın zaman içerisinde etaplı şekilde hayata geçirilebileceği stratejiler üretmeleri beklenmektedir. Bu bağlamda, önerilerin hem planlama hem de uygulamaya yönelik etaplama ilkeleri ve uygulama aşamalarında alanın işleyiş senaryoları ile birlikte geliştirilmesi ve aktarılması gerekmektedir. Bütünsel yaklaşım açısından yarışma alanı olarak belirlenmiş sınırlar esnek düşünülebilir.
Bu çerçevede, yarışma alanı için öncelikle,
projelerin geliştirilmesi beklenmektedir.
Ayrıca satın almalar için 100.000 TL ayrılmıştır.
Hatice Büşra AL ÖZDİLEK, Mimar (Ekip Başı)
Ozan ÖZDİLEK, Mimar
Bihter ÖZTÜRK, Mimar
Arzu KUTKAM NUHOĞLU, Peyzaj Mimarı
Bora YERLİYURT, Şehir Plancısı, Mimar
Mehmet Doruk ÖZÜGÜL, Şehir Plancısı
Çağrı ASLAN, Mimar
Sümeyye ALPTEKİN, Mimar
Selahattin TÜYSÜZ, Mimar (Ekip Başı)
Hasan Sıtkı GÜMÜŞSOY, Mimar
Erhan VURAL, Mimar
Pelin TÜYSÜZ, Mimar
Nursen GÜMÜŞSOY KISAR, Peyzaj Mimarı
Serkan SINMAZ, Şehir Plancısı
Özgür DEMİRSÖZ, Mimar
Tolga DERVİŞ, Mimar
Dania SUDİ, Mimar
Zekiye YENEN, Mimar, Şehir Plancısı, Kent Tarihi Uzmanı
Cenk HAMAMCIOĞLU, Mimar, Kent Tarihi Uzmanı
Şener TÜYSÜZ, İnşaat Mühendisi
Tevfik Türen KARAGÖZOĞLU, Heykeltıraş, Seramik Sanatçısı
Ebru BAYRAM SINMAZ, Şehir Plancısı, Mimar
Halil İbrahim ÇELİK, Öğrenci
Aykut DAĞ, Öğrenci
Öykü ÖNGÖREN, Öğrenci
Serhat RAHAT, Öğrenci
Sümeyye UÇAR, Mimar
İlda ERSEZER, Mimar
Mehmet Cemil AKTAŞ, Peyzaj Mimarı (Ekip Başı)
Pınar KESİM AKTAŞ, Mimar
Şeyma KAHRAMAN, Peyzaj Mimarı
Rümeysa KONUK, Peyzaj Mimarı
Ecem SEVİN, Peyzaj Mimarı
Ezgi Umut TÜRKOĞLU, Peyzaj Mimarı
Başak İNCEKARA, Şehir Plancısı
Okan Mutlu AKPINAR
Hüseyin Hilmi KEZER
Lokman TURUNÇ
Cihan SEVİNDİK, Mimar (Ekip Başı)
Sıddık GÜVENDİ, Mimar
Eda EKİM YILMAZ, Peyzaj Mimarı
Özge Müberra AKYÜZ, Şehir Plancısı
Oya ESKİN GÜVENDİ, Mimar
Senem MÜŞTAK SEVİNDİK, Mimar
Rumeysa TIPIRDAMAZ, Öğrenci
Hüseyin KARAMEŞE, Öğrenci
Ayça OĞUZ, Öğrenci
İbrahim ALP, Şehir Plancısı
Sena Miray KARAKAŞ, Mimar
Jülide ALP, Şehir Plancısı
Nur SOYBELLİ SEZGİN, Peyzaj Mimarı
Aliye Ceren ONUR, Şehir Plancısı
Gamze ÇEVİK, Peyzaj Mimarı (Ekip Başı)
Nur Hilal MAKULOĞLU, Peyzaj Mimarı
Ferdi İNANLI, Peyzaj Mimarı
Meryem Müzeyyen FINDIKGİL, Mimar
Nurçe DÜZALAN SALMAN, Mimar
Ayça ÖNCÜ YILDIZ, Şehir Plancısı
Süleyman Can ÇİNKILIÇ, Peyzaj Mimarı
Halil EROĞLU, Mimar
Canan ACAR, Peyzaj Mimarı
Murat ŞİRİN, Peyzaj Mimarı
Burak BAŞ, Peyzaj Mimarı
Celal DURMAGEL, Peyzaj Mimarı
Emrah Erdem ÖZLÜ, Ulaştırma Mühendisi
Cantekin TURAN, Ulaştırma Mühendisi
Sinem Nazlı ÇAKIROĞLU, Öğrenci
Emrehan ÖZCAN, Şehir Plancısı (Ekip Başı)
Doruk Görkem ÖZKAN, Peyzaj Mimarı
Emre KUL, Peyzaj Mimarı
Berna DİLER, Mimar
Serkan KÖÇER, Mimar
Ömer Lütfü USTALAR, Şehir Plancısı
Mehmet TEMİZEL, Şehir Plancısı
Ece SARIYÜZ, Mekan Plancısı
Hayriye EŞBAH, Peyzaj Mimarı
Lale ERDEM ATILGAN, Aydınlatma Uzmanı
Firdevs KAYHAN, Sanat Danışmanı
Timo BARWISH, Ulaşım Danışmanı
Mert GÜLLER, Sürdürülebilirlik Uzmanı
Emine Ecem KIRTAŞ, Mimar
Elif SOYLU, Mimar, İç Mimar
İlkan Cemre ACAR, Mimar, İç Mimar
Elif AKBAŞ, Mimar
Orçun TELCİ, Mimar
Özge Sena YILDIZ, Mimar
Ahmet Berk HOT, Mimar
Özge UZUNYAYLA, Mimar
İdil BAYAR, Mimar
Murat ALSAÇ, Mimar